Tez Danışmanınız Araştırmanıza Yazar Olmak İsterse
Doktora öğrencilerinin tez danışmanları ya da süpervizörleri konusundaki hikâyeleri oldukça fazladır. Bunlardan biri de akademik kurumlarda veya yayıncı kuruluşlarda sık sık yaşanan yazar olma talebidir. Bazı akademik danışmanlar veya dergi editörleri araştırmanıza katkı yaptıkları için isimlerinin yazar olarak yer almasını isterler. Genelde danışmanlar tezleri belli periyodlarla incelerler ve sadece adı üstünde tavsiyeler ve yönlendirmeler yaparlar. Fakat isimlerinin çok sayıda araştırmada geçmesi akademik kariyerlerine olumlu bir katkı yapacağı için etik olmasa da böyle taleplerde bulunabilirler. Peki, böyle bir durumla nasıl başa çıkılabilir?
Öncelikle yazarlığın tanımını tekrar hatırlatmamızda fayda var. Yazarlık araştırmanın sadece orijinal kısmı için geçerlidir. Yani sadece kendi yazdığınız kısımlar için yazarlık iddiasında bulunabilirsiniz. Aksi takdirde alıntılama yapmanız gerekir. Özellikle kimin yazar olarak yazılacağı konusunda karar vermek isteyen yayıncılar büyük bir hak ihlali gerçekleştirmiş oluyorlar.
Her zaman bir yol vardır
Tez danışmanınız bilimsel çalışmanıza bir katkı yapmak istiyorsa bu mutlaka yazılı olmalıdır. Aksi takdirde yazar olmayı talep edemez. Örneğin Amerika’daki kanunlar Doktora Tezi danışmanlarının öğrenciye karşı yükümlülükleri olduğunu ve bunu kendi avantajlarına yönelik kullanmamalarını söyler. Eğer gerçekten bir katkı yaptığına inanmıyorsanız tez danışmanınız ile konuşmanız ve bu konuyu açık açık söylemeniz yararlı olacaktır. Hatta işin en başında tavrınızı belirtmek iyi bir yöntem olacaktır. Fakat işin bir de diğer boyutu var, o da dürüstlük ile alakalı. Aslında bilimsel dürüstlük veya bilimsel doğruluk diye bir şey yoktur. İnsan dürüst olur veya olmaz. Ve yine unutmamak gerekir ki tez danışmanınız da bir insan ve her zaman bir uzlaşma yolu bulabilirsiniz.
Böyle bir olayda ilk baştan yazarlık kurallarının konuşulup tartışılması daha sonra da uygulanması yararlı olur. Eğer bu tarz bir yazılı kural oluşturur ve danışmanınız ile paylaşırsanız daha ilk baştan tavrını görmüş olursunuz. Eğer buna yanaşmıyorsa danışmanınızı değiştirmek için yeterli zamanınız da olmuş olur. Hatta bu konuda yazılı bir onay almak işinizi garantiye almak için daha kolay olacaktır. Tabii ki bu durumu her danışman kabul etmeyebilir veya işin sonunda tekrar yazar olarak yazılmayı talep edebilir. Eğer bu noktada işler çirkinleşirse her zaman bir üst makama, hocalarınıza ve fakültenize şikâyet hakkınız bulunmaktadır. Tamamen sizin olan bir şeye başka birinin ortak olmasını istemiyorsanız gereken tüm adımları atmanız gerekebilir.
Yayıncılarda çalışan editörler de bu tarz isteklerde bulunabilirler. Eski yazılarımızı takip edenler bilirler bu konuda bazı örnekler vermiştik. Örneğin araştırmanızı daha ucuza yayınlayacaklarını söyleyip sizden yazarlık talebinde bulunabilirler. Hatta bunu kendi yöneticilerinden habersiz yapan editörler bile var. Size kurumun diğer yayınlarında indirim hakkı gibi daha farklı avantajlar da sunabilirler. Böyle bir şey ile karşılaşırsanız kesinlikle o kişiyi yayınevine şikâyet edin. Çünkü genelde burada çalışanlar da doktora öğrencileri olabiliyorlar ve hiç katkıda bulunmadıkları bir araştırmadan fayda sağlamaya çalışıyorlar.
