18

Kopyalanan Yayıncı Tehlikesi

Yurtdışında ‘’Hijacked Journals’’ olarak geçen bizim ise çalınan veya kopyalanan yayıncı diyebileceğimiz duruma düşen bazı akademik ve bilimsel dergiler günümüzde mevcut. Öncelikle kopyalanan yayıncı kavramı ne demek ondan başlayalım.

Günümüzün açık erişim dünyasında, birçok avcı dediğimiz yayıncılar türedi. Bu yayıncılar genellikle öde ve yayınla mantığıyla çalışan dergiler çıkarıyorlar ve bu dergilerin içeriği zaten mevcutta olan kaliteli bilimsel dergiler ile oldukça benzer oluyorlar. Bu dergiler çalışmalarını yayınlatmak için hevesli olan acemi araştırmacıları cezbetmeye çalışıyorlar.

Eskiden bu tarz yayıncılar tamamen sahte olan dergiler yayınlarlardı fakat o işi bıraktılar. Günümüzde internetin yaygınlaşması ve bilgiye erişimin kolaylaşması ile artık az kullanılan veya yeterince ilgilenilmeyen yasal dergilerin websitelerine odaklanmaya başladılar. Yeni yöntemleri bu dergilerin ismini kullanarak benzer isimlerde daha iyi ve profesyonel gözüken, yine öde-yayınla mantığıyla çalışan websiteleri yapmak oldu. Örneğin scholarlyoa.com sitesi bu tarz kopyalanmış sitelerin bir listesini tutuyor ve periyodik olarak da güncelliyor. Oradaki sitelere bakarsak mesela Jökull (jokulljournal.is) İzlanda’da yerbilimleri hakkında otantik bir dergidir fakat o derginin kopyalanmış hali The Jökull Journal (jokulljournal.com) sitesi olarak göze çarpıyor.

Çok karmaşık taktikler
Bu tarz işleri yapan şirketlerin çoğu uzak ve yabancı ülkelerde bulunuyorlar, bunun için takip edilebilmeleri oldukça zorlaşıyor. Örneğin jokulljournal.com sitesine bakarsak, kopyalanan site, .com URL’ye sahip, doğal olarak da arama motorları bu siteye kopyalanmış olmasına rağmen öncelik veriyor. Sahte kopyalanan siteler eski akademik bir site olarak gözükebilmek için çok akıllıca tasarlanıyor. İlk bakışta gerçek mi değil mi anlamanız oldukça zor. Yeni bir akademisyenin veya araştırmacının Jökull & The Jökull siteleri arasındaki farkı anlayabilmesi bu yüzden çok zor. Bu sahte siteler şüphe duymanıza neden olabilecek bir kanıt neredeyse bırakmıyorlar.

Araştırma dergilerinin hiç sorumluluğu yok mu?  
Burada kopyalanan yayıncıların da tabii ki sorumluğu var. Araştırma dergileri yayınlayan bu yayıncıların websitelerine daha çok önem vermesi ve sitenin bir pazarlama aracı olduğunu anlamaları gerekiyor. Sitelerine biraz çeki düzen vermedikleri için daha güzelini yapan sanki daha gerçekmiş gibi gözüküyor.  Ayrıca bir de alan adı sorunu var. Yukarıdaki örnekte de gördüğünüz gibi hem siteniz kopyalanıyor hem de sizden daha iyi bir alan adına, .com uzantılı bir isme sahip. Bunun nedeni en başta .com uzantısını almayan gerçek yayıncıdır, bu da başlı başına bir utanç sebebi olabilir! Ayrıca önceden kurulmuş bazı dergiler halen sadece kitap şeklinde baskılar çıkarıyor ki bu da diğer sahtekarlara gel beni kopyala diye davetiye çıkarıyor.

Bu tehditten kurtulmak için en azından şirketiniz içerisinden bir kişiyi düzenli olarak internette arama yapması için görevlendirebilirsiniz. Bu kişi isminiz internette herhangi bir yerde geçtiğinde size uyarı verecek bir araç olan Google Alert’i kurabilir. Böylece biri ismini kullandığında sizin de haberiniz olur ve gerekli önlemi alırsınız. Buralara para gönderen ve ismini dergilerde görmek isteyen acemi araştırmacılar için söylenecek tek şey ise: Aman dikkat!

X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler