CiteScore: Erişilebilirlik Analizi Mi, Yanıltıcı Ölçütler Mi?
Scopus/Elsevier CiteScore
Etki faktörü, bir derginin zaman içindeki performansını anlamak ve geleceği hakkında kararlar almak için önemli bir rol oynamaktadır. Etki faktörünün gerçek durumunu, tek bir metrik kullanarak elde etmek imkânsızdır. Bu nedenle, bilinçli kararları desteklemek için birçok farklı
ölçüte ihtiyaç vardır.
Bunun için Elsevier, CiteScore metriklerini kurmuştur. Peki CiteScore nedir? CiteScore, gelecekte derginizi daha etkili bir şekilde yönlendirmenize yardımcı olacak, dergi etki faktörü hakkında daha kapsamlı, şeffaf ve güncel bir değerlendirme sunan yeni bir standarttır.
Hemen belirtelim, kapsamlı derken şunu kastediyoruz: CiteScore, esas olarak bir konunun üç yıllık bir süre boyunca belge başına ortalama alıntı sayısıdır. Yinelemek basittir. 2014 ya da daha önce yayınlanan Scopus’taki (akademik dergiler, kitap serileri, konferans bildirileri ve ticaret dergileri) en aktif seri başlıkları için bir CiteScore 2015 değeri mevcuttur.
Şeffaflık konusunda gelirsek, CiteScore’un hesaplanması basittir. Gizli algoritmalar veya gizemli ayrıntılar yoktur. Scopus’daki ücretsiz Kaynak Ayrıntıları ekranı, skoru belirlemek için kullanılan kesin rakamları görüntüler.
CiteScore, yıllık bazda hesaplanır ve tüm bir takvim yılı için ortalama alıntıları gösterir. Ancak etki faktörü, bundan daha hızlı değişebilmektedir. Bu nedenle, CiteScore Tracker yıl boyunca derginin nasıl bir performans sergilediğine dair güncel bir görüntü sağlar.
Dahası CiteScore, yeni başlıklar Scopus tarafından ilk kez endekslendikten bir yıl sonra ölçümlerini alabilir. CiteScore otomatik olarak tüm uygulanabilir serileri kapsadığından, dergileri karşılaştıran CiteScore Rank gibi CiteScore göstergelerini güncel tutar. Karmaşık bir başvuru süreci veya eksiklikleri yoktur.
CiteScore ölçümleri, S NIP (Tez Başına Kaynağı Normalleştirilmiş Etki Faktörü), SJR (SCImago Dergi Sıralaması), atıf ve doküman sayıları ile atıf yüzdesini içeren dergi ölçütlerine sahip Scopus sepetinin bir parçasıdır. Bu metriklerin Scopus’a entegrasyonu, 22.220’den fazla başlığın alıntı etkisine dair bilgileri sağlar.
CiteScore’un Avantajları
CiteScore iki nedenden dolayı sağlam bir yaklaşımı temsil eder:
- 3 yıllık atıf penceresi: Araştırmalar, Scopus gibi kapsamlı bir veritabanı için en uygun zaman diliminin 3 yıl olduğunu göstermiştir; çünkü nispeten yeni verileri yansıtırken, tüm disiplinler arasındaki atıfları temsil eden oranı da birleştirir.
- CiteScore dergilerden fazlasını kapsar ve hesaplamalarında tüm belgeleri dikkate alır. Akademik dergilerin yanı sıra, ticari yayınları, kitap serilerini ve konferans süreçlerini kapsar. Makaleler, incelemeler, mektuplar ve notlar gibi tüm belgeler hesaplamaya dahil edilmiştir. Bu imkan, sistemle oynama ve metriklerde hile yapma olanağını azaltır.
Ayrıca bu sistemin maliyet açısından da uygun olduğunu belirtmeliyiz.
Dezavantajları ve çıkar çatışmaları
Scopus’un atıf veya makale sayılarını aktif şekilde değiştirerek, Elsevier yayınlarına fayda sağladığı henüz öne sürülmedi. Ancak Scopus’un ana şirketi Elsevier bünyesinde yer alan dergileri destekleyen bir metrik seçmiş olabileceği konusu gündeme geldi bile. Yani ölçüt seçiminin Elsevier’in yayıncılık çıkarlarına fayda sağlayıp sağlamadığı sorgulanıyor.
Doğa ile ilgili dergilerin aldığı CiteScore ile benzer etki faktörlerine sahip diğer dergilerin yer aldığı CiteScore arasında göze çarpacak kadar bir fark var. Doğa dergileri, etki faktörü puanları göz önüne alındığında beklenenden çok daha düşük CiteScore değerlerine sahip.
Peki, doğa dergilerinin CiteScore’ları neden bu kadar düşük? Bunun en önemli nedeni, CiteScore’da haberler, yazılar ve diğer tüm metinlerin alıntılamaya dahil edilmesi ve CiteScore hesaplamasının paydasında yer almasıdır. Doğa dergileri, bu tür belgeleri diğer dergilerden çok daha fazla ürettikleri için, puanları da daha düşük olmaktadır.
Ve can alıcı noktalar!
CiteScore geçerli bir formül mü, yoksa sadece bir tanıtım aracı olmaktan mı ibaret? Verileri ve analitiği konusunda şeffaf olduğu ileri sürülürken, algoritmasının tasarımının da daha fazla şeffaflık sunduğu garanti ediliyor. Ancak Scopus/Elsevier, doğa dergilerinin CiteScore verilerindeki verimleri ile etki faktörü puanları arasındaki tutarsızlıkları mutlaka dikkate almalı. Bunun ötesinde, algoritmasının kendi yayınları için sahip olduğu net yararın da göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Ayırca, araştırmacılar, yayıncılar ve dergi editörleri, olgunlaşan bu alıntı metrik aracının gelişimine ve ilerlemesine çok dikkat etmelidirler, zira kullanımı ve yetkisi her alan için önemli sonuçlar doğurabilir.
