18

Bilimsel Kitap İncelemesi ile Makale İncelemesi Arasındaki Farklar

Akademik yayınlar daha önceki yazılarımızda da bahsettiğimiz gibi farklı türlerde olabilirler. Bilimsel araştırma makalelerinden bilimsel akademik kitaplara, bazen de kısa araştırma yazılarına kadar birçok yayın çeşidi vardır. Tüm bu yayınların ortak özelliği ise hepsinin yayınlanmadan önce, kimi zaman yayıncıların kadrolu editörleri kimi zaman da dışarıdan akademisyenler tarafından incelenmesi ve belli bir kontrolden geçmesidir. Bu blogda da sıkça sözünü ettiğimiz “peer review”, yani akran değerlendirme süreci de bunlardan biridir. Peki, farklı yazı türlerinin incelemeleri arasında ne tür farklar var?

Makale incelemeleri

Makale incelemesi, ya da İngilizcede geçtiği haliyle “article review”, bir dergide yayınlanan bir yazıdaki araştırma bölümlerinin kontrol edilmesidir, ya da diğer bir deyişle, başka bir yazarın makalesinin hem bir özeti hem de değerlendirmesidir. Bazı dergiler tüm makaleyi incelemeye tabi tutarken  bazıları ise belli önemli noktaları incelerler. Genellikle de bilimsel kitaplar incelemelerinin aksine makale incelemeleri yayınlanmaz. Eğer bir bilimsel dergi ve bir akademik yayıncı gelen makaleleri yayınlamak istiyorsa, bunlar en az iki hakem tarafından değerlendirilir ve istenilen düzeltmelerin yapılması koşulu ile yayınlanır. Makalenin ana konusunun ileriki araştırmalar için de destekleyici argümanlar ve bulgular ortaya koyması incelemenin en önemli noktalarından biridir.

 

Bilimsel kitap incelemeleri

Makalelerin aksine bir kitap incelemesi, yani “book review”, “talep edilen” yayın kapsamına girer. Yani yayıncılar kitap haricinde kitabın bir incelemesini de yayınlamak isterler. Bu yüzden bu bilimsel kitaplar ya editörlere ya da akademisyenlere incelemeleri belli bir zaman için de bitirilmek şartıyla gönderilir. İnceleme ve yorumların uzunluğu ve derinliği yayıncıdan yayıncıya değişir.

Kitap incelemelerine kitabın araştırma konusuna uygunluğu kontrol edilerek başlanır. İncelemelerde genel olarak hesaba katılan noktalar; yayının güçlü ve zayıf yönleri, vurgu ve bakış açıları, netlik ve bilim dünyasına katkıları, güvenilirliği ve sunduğu kanıtlardır. Sorduğu sorular ise yazarın yeni bulgular sunup sunmadığı, kaynaklarının yeterli olup olmadığı, çalışmanın diğer çalışmalardan farkı gibi sorulardır. Özellikle kitap incelemelerinde belirtilmesi gereken önemli noktalar vardır. Bunlar:

  • Kitabın neden okunmaya değer olduğu açıklamak
  • Eğer yeni bir yaklaşım getiriyorsa yazarın kullandığı metodolojiyi irdelemek
  • Yazarın söz konusu araştırmadaki amacını açıkça belirtmek (giriş, kitabın bazı bölümlerinden özetler gibi)
  • Eğer olumlu veya olumsuz bir yorumda bulunuyorsanız bunu örnek nedenler ile açıklamak
  • Her zaman tarafsızlığı korumak ve kişisel yorumlardan kaçınmak
X

Ücretsiz makalelerinizi tükettiniz.

Araştırma yazarlığı ve akademik yayıncılık konusundaki tüm kaynaklarımıza sınırsız erişim sağlamak için ücretsiz üye olun:

  • 320 + blog makaleleri
  • 50+ Web Seminerleri
  • 10+ Uzman podcast
  • 10+ e-Kitap
  • 10+ Kontrol Listesi
  • 50+ İnfografikler